Spotkanie autorskie na „Pulsie”

Tak było na ubiegłorocznym Dniu Jacka Bierezina na XVIII Festiwalu Puls Literatury w Łodzi, podobnie na 27. Syfonie w Brzegu niespełna dwa tygodnie temu, a jak będzie na Dniu Jacka Bierezina na XIX Pulsie, będziecie mogli przekonać już jutro, 6 grudnia o godzinie 15.15 w Domu Literatury, gdzie wystąpię opowiadając o wierszach z tomu „Radio Bla Bla” w miłym towarzystwie Marcina Badury, przepytywany do spółki z Marcinem przez Rafała Gawina.

Dzień Jacka Bierezina - program

Dom Literatury w Łodzi zaprasza na jeden z najbardziej wyjątkowych dni Festiwalu Puls Literatury - Dzień Jacka Bierezina, poświęcony pamięci poety, tłumacza, redaktora i współtwórcy łódzkiego środowiska literackiego. To całodniowe święto poezji, słowa, rozmowy i muzyki, w którym tradycja spotyka się z nowymi głosami polskiej literatury.

Przez cały dzień Dom Literatury w Łodzi będzie pulsował spotkaniami autorskimi, prezentacjami, turniejami poetyckimi oraz występami muzycznymi. To także moment ogłoszeń ważnych konkursów literackich, które od lat kształtują mapę poetycką w Polsce.

PROGRAM DNIA

Dzień Jacka Bierezina 
06.12, start od 12:00
Dom Literatury w Łodzi, ul. Roosevelta 17

12:00
Spacer śladami Jacka Bierezina
Prowadzenie/Justyna Tomaszewska
Start: Dom Literatury w Łodzi, ul. Roosevelta 17

15:00
Otwarcie Dnia Jacka Bierezina
Wystawa okładek Pawła Stasiewicza oraz książek z Antykwariatu Piotrkowska 59

15:15
Spotkanie: Piotr Gajda i Marcin Badura
Prowadzenie: Rafał Gawin

16:00
Ogłoszenie wyników konkursu krytyczno–literackiego
Turniej Jednego Wiersza o Czekan Jacka Bierezina
Prowadzenie: Rafał Gawin
Akompaniament: Malwina Paszek (lira korbowa)

16:45
Spotkanie: Jakub Gutkowski i Amelia Pudzianowska
Prowadzenie: Zuzanna Sala

17:30
Prezentacja nominowanych do Nagrody Głównej w Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Jacka Bierezina
Prowadzenie: Marcin Bałczewski i Rafał Gawin
Akompaniament: Malwina Paszek (lira korbowa)

18:05
Spotkanie: Aleksandra Byrska i Aga Zano
Prowadzenie: Patryk Kosenda

18:50
Spotkanie: Bartosz Dłubała i Julia Szychowiak
Prowadzenie: Aleksandra Byrska

19:35
Spotkanie: Łukasz Pawłowski i Paweł Stasiewicz
Prowadzenie: Anna Matysiak

20:20
Spotkanie: Dominika Filipowicz i Natalia Roguz
Prowadzenie: Łęko Zygmuntówne

21:05
Koncert: Maszynowa (Grzegorz Fajngold i Marcin Pryt)

22:05
Spotkanie: Karol Brzozowski i Michał Krawczyk
Prowadzenie: Przemysław Owczarek

22:50
Czytanie wierszy: Łukasz Krajewski
Prowadzenie: Mirosława Szott

23:05
Ogłoszenie wyników konkursów:
• Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Zbigniewa Dominiaka
• Ogólnopolskiego Konkursu na Prozę Poetycką im. Witolda Sułkowskiego
• Turnieju Jednego Wiersza o Czekan Jacka Bierezina
• Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina

80. rocznica urodzin Rafała Wojaczka w IM

Instytut Mikołowski zaprasza na 80. rocznicę urodzin Rafała Wojaczka – program:

Spotkanie z Konradem Wojtyłą wokół jego wyboru wierszy „Plany na przeszłość” (2025).

Promocja tomu wierszy: „Rafał Wojaczek Reszta krwi” – wydanie drugie rozszerzone (IM, 2025) z udziałem: Romualda Cudaka (autora wstępu), Macieja Meleckiego (redaktora) i Konrada Wojtyły (autora posłowia) – prowadzenie: Krzysztof Siwczyk.

XXXIII edycja Turnieju Jednego Wiersza – juror: Konrad Wojtyła, prowadzenie: Marcin Bies.

Warunkiem uczestnictwa w Turnieju jest osobiste zaprezentowanie swojego wiersza. Nagroda: 300 PLN.

5. 12 – godz. 18

Wznowienie „Reszty krwi” z 1999 roku – nazywanej „piątym tomem” Rafała Wojaczka – należy uznać za gest absolutnie konieczny i niebudzący żadnych wątpliwości. Ten ważny dla recepcji autora Innej bajki zbiór, ostatecznie utrwalił pozycję mikołowskiego autora jako jednej z najwybitniejszych postaci polskiej literatury. Bez tych wierszy trudno wyobrazić sobie nie tylko debatę nad kształtem dzieła Wojaczka, lecz także rozpoznanie dominujących tendencji we współczesnej liryce. Dykcja „śląskiego Rimbauda” działa bowiem, jak zaraźliwy wirus. Odporna na wszelkie szczepionki swobodnie od dekad wnika w tkanki rodzimej poezji, konsekwentnie anektując jej kolejne obszary. Dominuje nad symbolicznym krwioobiegiem tekstu poetyckiego – nad jego bioskrypturalnym, czy lepiej: tanatoskrypturalnym układem (co trafnie suponował onegdaj Zbigniew Mikołejko). Reszta krwi utrwaliła świadomość, że Wojaczek funkcjonuje w polu literatury jako figura uporczywie wymykająca się jednoznacznej identyfikacji; jako „ktoś inny” i zawsze „gdzieś indziej”. Jego głos – wciąż zaskakujący i ważny – pozostaje fenomenem opornym wobec prób stabilizacji interpretacyjnych, jak gdyby sam język, którym operuje, sabotował możliwość wpisania go w sztywny, krytycznoliteracki gorset. Zawsze znajdzie lukę, zawsze ominie haftkę. Permanentna dyfuzja znaczeń oraz świadoma strategia oporu wobec ostatecznych konkluzji sprawiają, że twórczość ta nie ulega redukcji intensywności wraz z upływem czasu, lecz przeciwnie – zyskuje na atrakcyjności, ujawniając potencjał wciąż niewyeksploatowanych tropów lekturowych. Dowodzą tego zarówno kolejne przedsięwzięcia translatorskie i rosnące zainteresowanie tą poezją na arenie międzynarodowej, jak też nurt rodzimych analiz, komentarzy i studiów krytycznoliterackich. Najnowsze opracowania – jak celnie odnotowywał Piotr Śliwiński – „przynoszą wyraźnie odnowiony i pożyteczny konterfekt poety”, odnaleźć w nich można zarówno „zapisy pytań obecnie dominujących w humanistyce”, jak i „znaki autorskie, idiomy pojedynczych wrażliwości”. (…)

„Język śniący na jawie wiersza – pisał w 1999 roku Maciej Melecki – nie szczędzi nam lekturowych niespodzianek, zdumiewa bodaj tak samo jak kiedyś, ukazuje w jakże cudowny sposób nowe (dziś powiedzielibyśmy: kolejne już) kombinacje odbioru tej poezji”. Inedita włączone do Reszta krwi obejmowały utwory, które nie zostały uwzględnione w czterech tomach Wojaczka – częściowo z powodów cenzuralnych, częściowo dlatego, że wykraczały poza autorskie rozwiązania kompozycyjne. Niekiedy o ich losie decydował przypadek lub nieformalny układ zależności między młodym poetą a recenzentami wewnętrznymi i redaktorami wydawnictw. Liryka Wojaczka – operująca na styku prowokacji i rewelatorstwa – wielokrotnie sytuowała się w kontrze wobec „oczekiwań” politycznych decydentów, które miały charakter silnie normatywizujący, i co do zasady regulatywny względem swobodnego gestu twórczego. Somatyczne imaginarium tej poezji – radykalnie cielesne, nasycone erotyką, a zarazem drastycznie konfrontujące sacrum z doświadczeniem biologizmu – budziło podejrzliwość i uruchamiało mechanizmy kontroli, generując wymierne konsekwencje lekturowe. Nie wszyscy byli w stanie właściwie odczytać strategię Wojaczka, a tym bardziej dostrzec w niej formę krytycznego namysłu nad językiem, ciałem i religijnymi rejestrami znaczeń. Gest „przywrócenia” tekstów pominiętych w edycjach kanonicznych trzeba interpretować jako gest spóźniony, lecz znaczący – zbliżenia się do autorskiej wizji kompozycyjnej. Niniejsze wydanie „Reszty krwi” uzupełniono o trzy (opublikowane w albumie Byłem, jestem z 2021 roku) teksty poetyckie: Trudny wiersz” z 1965 roku, 1966 bez daty (nie mylić z 66 z „pierwszej” Reszty krwi) i Metamorfoza z 23 maja 1968 roku (inny tytuł – Ptaszek w mowie Polaków). Dwa z nich, poza rękopiśmiennymi oryginałami, mają też swoje wersje w maszynopisie. Trudny wiersz był zaplanowany przez Wojaczka do pierwszej wersji Sezonu, a Ptaszek… do Innej bajki. Utwór 1966 zdaje się tekstem okazjonalnym.

Konrad Wojtyła
(fragment posłowia)

Wiersze w „POZa Linią”

Zainteresowany czytelnik znajdzie trzy moje wiersze (w numerze również wiersze ziomali – Gawina, Bąka i Łęko Zygmuntówne) w czasopiśmie internetowym „POZa Linią” (nr 2/2025). Tematem numeru są czasoPRZESTRZENIE, a aktualne wydanie pisma „wyrasta z intuicji, że czas i przestrzeń są nie tylko kategoriami fizycznymi, lecz także literackimi narzędziami: formami istnienia, które można negocjować, rozszerzać, zagęszczać, a czasem zupełnie przekroczyć”. Zapraszam do lektury – link.

Korespondencja (70)

 

Nakładem Instytutu Mikołowskiego im. Rafała Wojaczka ukazała się książka Jak cię widzą, tak się mylą. Antologia tekstów o Arkadiuszu Kremzie, zawierająca teksty krytyczno - literackie o poezji Kremzy, wiersze i teksty wspomnieniowe. Wszystkie one powstały już po śmierci poety. Ilustrowana zaś jest fotografiami Sylwii Dwornickiej przedstawiającymi Poetę w różnych sytuacyjnych ujęciach. Książka ukazuje się w piątą rocznicę śmierci autora „Mokrych szwów" i z okazji 50 rocznicy jego urodzin. Publikacja miała premierę 7 listopada podczas spotkania jej poświęconego - z udziałem niektórych autorów - w siedzibie Instytutu. W anonsowanej antologii ukazało się również moje wspomnienie Arka, które zainteresowany czytelnik przeczyta poniżej.  

„Jak cię widzą, tak się mylą”. Antologia tekstów o Arkadiuszu Kremzie. Opracowanie Maciej Melecki. Instytut Mikołowski, Mikołów 2025.