Czterdzieści lat minęło jak jeden dzień...

...Tego akurat nie wiem, czy pierwsza z czterech zaplanowanych w ciągu życia niezniszczalnego Rafała Gawina „czterdziestek” szybko mu minęła, faktem bezspornym natomiast jest, że jej wczorajsza celebracja w Doomu Literatury minęła, jak z bicza strzelił. Najpierw Gawin, bohater wieczoru i jubilat, prowadził spotkanie z Zalibarkiem wokół książki Pakameron. Wiersze Zalibarka to mitologia codzienności spowita oparami surrealności i paradoksu. Było też trochę  o Grochowie, mojej ulubionej dzielnicy Wa-wy, gdzie poeta mieszka i uprawia sztuki plastyczne i poezję. W drugiej części wieczoru republika publiki otrzymała możliwość obcowania z poetą w kryzysie wieku średniego, spowitego smugą cienia – Rafałem Gawinem. Prowadzący z jubilatem spotkanie Kuba Pszoniak przyjął metodę „szybko przez wszystko”, a więc gra toczyła się wokół wszystkich dotąd opublikowanych przez łódzkiego poetę książek. Rozmowa była więc niejako podsumowaniem, ale też ujawniła nowe tropy w twórczości autora Oferty bezzwrotnej, na przykład poczucie humoru, które zdaniem Gawina „jest skutkiem ubocznym śmiertelnej powagi, która towarzyszy poezji”. Były pytania ze strony publiki i zapewniam, że nie było tu żadnej taryfy ulgowej. W ramach rehabilitacji ta sama publika w pewnym momencie spontanicznie odśpiewała jubilatowi sto lat, co ten przyjął z wyraźnym wzruszeniem (a to dowód, że mimo wielu krążących tu i ówdzie plotek Gawin posiada uczucia wyższe). Polecam krótką fotorelację z opisanych powyżej znamienitych okoliczności wraz z pakietem zdjęć z offu.

Życie wewnętrzne (40)

   „(…) Zebrali się w salonie klubu. Weszła Janovitz, uczesana w wysoką piramidę, w sukni w lamparcie cętki. <<Pięknie wyglądasz>>, szepnął jej Wallace. Fotograf zaczął wydawać polecenia. Ustawił męską grupę pisarzy w pozach uwielbienia wokół Janovitz. <<Macie wyglądać, jakbyście świetnie się bawili>> - nakazał. Wallace szybko się stamtąd ewakuował. Potem powiedział Walden, że odstraszył go wyraz oczu kolegów po piórze, mizdrzących się do obiektywu.

   Udał się na spotkanie ze swoim redaktorem, Howardem, który zabrał go na lunch. Wallace był roztrzęsiony. Poraziło go to, co właśnie zobaczył. Zrozumiał, że tę żądzę sławy i uznania on z całą pewnością też nosi w sobie, zwłaszcza jeżeli może mu ona pomóc uniknąć uczenia. Tylko do czego to prowadzi? Do tego, czego właściwie był świadkiem? A gdyby tak zwolnił Nadell i wziął sobie potężnego agenta z Nowego Jorku? Czy wówczas dostąpiłby takiego życia, jakiego pragnął? Oczywiście, że chciał dostawać wyższe zaliczki, cieszyć się większą sławą, mieć bardziej wpływowego agenta – tylko że aby to wszystko mieć, trzeba było pisać pod publiczkę. Czy był na to gotowy? Nawet nie wiedział, jak to się robi – a może przeciwnie: wiedział zbyt dobrze. A jeżeli zwalczy pokusę, to czy będzie musiał uczyć do końca życia? Jego myśli goniły w piętkę, dręczył się okropnie. Gadał i gadał. Howard po raz pierwszy zobaczył przed sobą Wallace’a  <<przedziwnie ułomnego>>, który zupełnie nie umiał się odnaleźć jako <<istota ludzka w ludzkiej społeczności>>. Wspomina, że uspokajał dwudziestopięcioletniego Wallace’a, jakby ten przeżywał <<zły trip po kwasie>>. Wreszcie Wallace się uspokoił i pojechał do mieszkającej w pobliżu Washington Square Alice Turner, u której spędził noc (…).”

D.T. Max „Każda historia miłosna jest historią o duchach. Życie Davida Fostera Wallace’a”. WAB, Warszawa. 

Rafał Rutkowski w IM

Instytut Mikołowski zaprasza na spotkanie z Rafałem Rutkowskim związane z promocja jego najnowszego tomu wierszy Siej czas (Wyd. wydawnictwo j, Wrocław, 2024). Prowadzenie: Krzysztof Siwczyk. 

25. 10 - godz. 18

O książce:

Surrealizująca poezja Rafała Rutkowskiego, silnie okazywana w jego poprzednich czterech tomach, weszła w fazę zmagań z problemowością momentów granicznych. Wyraźnie skierowana na nie tematyka wierszy pomieszczonych w tomie najnowszym Siej czas (2024) dobywa język egzystencjalnej konfrontacji z czasem pracy żałoby, przynosząc złożoność różnokierunkowych ujęć rwącej utraty. Rutkowski nadal pozostaje w swoim charakterystycznym idiomie zamaszystej wizji, kreowanej surrealną wyobraźnią, lecz treściowo rozszerza jego pasma wypowiedzi o dodatkowy żywioł traumy, który stygmatyzuje na tyle mocno, że stwarza to paradoksalnie nową jakość tej poezji. Siej czas jest więc tomem otwarcia na to, co życiowo otchłanne, sublimującym dotkliwy tragizm w licznie zaskakujące manewry języka, nie usuwającego jednocześnie jego podmiotowi gruntu pod nogami. 

Maciej Melecki

Ostatni postmodernista, chciałoby się rzec nad lekturą najnowszej książki znanego autora. Byłby to jednak sąd tyleż pochopny, co niepełny. Autor taksuje zastaną rzeczywistość z właściwą sobie językową wprawą i dezynwolturą, jednocześnie zachowując czułość, tak dla świata przedstawionego, jak i języka; aż wobec czytelnika staną się jednym.

Marta Podgórnik

Czterdziestka Gawina i inne atrakcje i interakcje

Rafał Gawin serdecznie zaprasza na spotkania poetyckie z Zalibarkiem, autorem książki „Pakameron” oraz ze sobą, autorem wydanych w tym roku książek „Oferta bezzwrotna” oraz „Zdania bez wypadku i żadnego trybu”, w czasie którego to Rafał Gawin (jednocześnie jako autor i prowadzący) poprowadzi pierwszą rozmowę.

18:00 i 19:00, 30.10.2024, Dom Literatury w Łodzi, ul. Roosevelta 17.

O „Pakameronie”:

„Pakameron” to zbiór 43 wierszy Zalibarka (i kolaży), który z losowych stopklatek codzienności wyzyskuje cudowność na miarę nowej mitologii pierwocin surrealistycznego kultu uważności na paradoks i rozdźwięk. Książka wydana z okazji 100-lecia opublikowania przez Andre Bretona „Manifestu surrealizmu”.

Z Archiwum P. (54)

20.04.2012 r. - MBP i Centrum Dialogu Społecznego i Wolontariatu, Tomaszów Mazowiecki. Konfrontacje Literackie w ramach Spo-tkania 7 – Literackiego. Miałem spotkanie autorskie i prowadziłem warsztaty dla młodzieży (owszem, przyszła młodzież, ale senioralna).

Premiera Literacka SPP O/ Łódź – książka Anny Błasiak

Nakładem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi ukazała się książka Anny Błasiak Rozpętanie / Deliverance. Książka ukazała się w ramach serii Szumy, zlepy, ciągi, tom 80. Fotografie w tomie Lisa Kalloo.

 

Fundacja AFRONT zaprasza na promocję książki Łukasza Jarosza

Fundacja Kultury Afront i Berg Studio Galeria zapraszają na promocję książki poetyckiej Łukasza Jarosza „Wietrzna pamiątka” (Bukowno 2024). Wydany przez Fundację Kultury Afront zbiór poezji to czternasta pozycja w dorobku olkuskiego Autora. Jak informuje wydawca to:

„Kolejny przejmujący zbiór wierszy laureata Nagrody im. Szymborskiej. Codzienność i metafizyka, miłość i śmierć, przyjaźń i samotność. Pojedynczość i ogół. Uniwersalność i przyziemność. Czułość i niezgoda na rzeczywistość. Poezja osobna, prywatna, intymna. Dlatego poruszająca”.

 Sam autor tak mówi o swoim pisaniu:

„Piszę te wiersze z miłości i niechęci do świata. Z rozczarowań i uniesień. Ze zdziwień i znudzenia. Z czułości i odrazy. Z buntu i zgody na śmierć, z niepogodzenia się z czasem, sobą, z umieraniem, odchodzeniem. Piszę, by oswoić śmierć, zrozumieć miłość i szczęście. By uchwycić chwile, ale także by dać im odejść.”

Łukasz Jarosz to urodzony w 1978 roku poeta, muzyk. Perkusista, wokalista i autor tekstów grup: Chaotic Splutter, Lesers Bend, Mgłowce, Zziajani Porywacze Makowców, Baza Ludzi Żywych. Autor tomów poetyckich: ,,Soma" (2006), ,,Biały tydzień" (2007), ,,Mimikra" (2010), ,,Spoza" (2011), ,,Wolny ogień" (2011), ,,Pełna krew" (2012), „Świat fizyczny” (2014), „La forza delle cose” (Genova 2015, wydanie trójjęzyczne – polski, włoski, angielski), „Wiersze wybrane”(Druskienniki 2015, wydanie trójjęzyczne – polski, litewski, angielski), „Kardonia i Faber” (2015), „Święto żywych” (2016), „Stopień pokrewieństwa” (2017), „Wiersze wybrane” (Bratysława 2018, wydanie trójjęzyczne – polski, słowacki, angielski), „Dzień Liczby Pi” (2020), „Pełnia Robaczego Księżyca”(2022), „Widoczna i niewidzialna” (2023), „Wietrzna pamiątka” (2024) oraz zbioru „aforyzmów” –„Czynności i stany” (2019).

Łukasz Jarosz to laureat wielu konkursów poetyckich, m.in.: im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, im. Rafała Wojaczka, im. Rainera Marii Rilkego. Jego debiutancka książka poetycka ,,Soma" została wyróżniona I nagrodą w ,,Konkursie Młodych Twórców im. Witolda Gombrowicza" Fundacji Kultury oraz otrzymała nagrodę ,,Złoty Środek Poezji" na najlepszy poetycki debiut książkowy (2007). ,,Pełna krew" została uhonorowana Nagrodą Literacką im. Wisławy Szymborskiej (2013), „Świat fizyczny” oraz „Kardonia i Faber” nominowane były do Nagrody Literackiej Nike.

Jego wiersze tłumaczone były na język chorwacki, litewski, słowacki, włoski, angielski, bułgarski, rosyjski, hiszpański, szwedzki, rumuński, białoruski i niemiecki. Publikował m.in. w amerykańskim „Harper`s Magazine”, niemieckim „Akzente”, angielskim „Modern Poetry in Translation”, rosyjskim „Inostrannaja Literatura”, „Nowaja Polsza”, litewskim „Metai”, rumuńskim „Bucovina Literara” oraz w ,,Tygodniku Powszechnym",”Przekroju”, ,,Gazecie Wyborczej", ,,Twórczości". Mieszka w Żuradzie pod Olkuszem.

Łukasz jest znany z nietypowej promocji swojej poezji, często zaprasza muzyków, którzy akompaniują mu do czytanych wierszy. Tym razem będzie to Maciej Pałka, gitarzysta zespołu Baza Ludzi Żywych, z którym Łukasz od kilku lat tworzy wyżej wspomnianą grupę muzyczną. Zapraszamy!

Premiera literacka SPP O/Łódź i DL w Łodzi - Wojciech Brzoska

 

Nakładem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi i Domu Literatury w Łodzi ukazała się książka Wojciecha Brzoski Fuertemuerte. Książka ukazała się w ramach serii Szumy, zlepy, ciągi, tom 79.

Gorzkie jezioro

W którym miejscu znajduje się dzisiaj biografia i dzieło Ryszarda Milczewskiego-Bruno, zapamiętanego chyba najbardziej w roli przyjaciela Stachury? Z pewnością umiejscowiona jest w niezasłużonym cieniu, bo to poeta lepszy od Steda, bardziej wymagający, trudniejszy, a przez to mniej dostępny. Czyżby za kilkanaście następnych lat postać Bruna miała przetrwać jedynie w słynnej piosence, która w latach 80-tych rozbrzmiewała niemal na wszystkich obozach i biwakach, w domach kultury i wszelkiej maści „stachuriadach”?

„Ruszaj się Bruno, idziemy na piwo…”, pisał Edward Stachura, ale Milczewski-Bruno pozostał raczej „w domu”, w swoim rodzimym Grudziądzu, gdzie do dzisiaj jest pamiętany, ma tam ulicę swojego imienia i pamiątkową tablicę na kamienicy, w której mieszkał zdominowany przez własną prowincję, kochaną i nienawidzoną jednocześne. Grudziądz był usytuowany podówczas na granicy dwóch województw, stąd poeta często bawił zarówno w Bydgoszczy jak i w Toruniu, tu i tu postrzegany przez tamtejsze środowiska raczej jako alkoholik i grafoman, niż autor naginający język do skraju jego wytrzymałości, tak jak w dedykowanym Stachurze wierszu pt: "Dziedzictwo": „Trynko żyło moja i dziedzictwo /Tu worek królików mlecz i gorgula /Kopniak we mnie: nie róża /Śmieją się murarze ciszy w morwach /A we mnie tak mokro i muzycznie straszno/ Że żyłować teraz tylko mi te wiersze/Aby się rozbudzić i w deski dostać: /W trumnę albo do ogrodu - -/ Posłusznie się urodziłem bo z pępkiem /Akuszerka to przyzna choć dawno umarła /Na Twoje ręce będę składał zdania moje zbrzeżne/W Tarpnie kędy zacny Villon lży w pokrzywach/ Gdy wino pęka w ustach białym jabłkiem”.

Bruno był człowiekiem, który nie potrafił ukryć swych antypatii. Mówił wprost. Nie chował żalu w kawiarnianej plotce i dlatego był tak samotny. Buńczucznie szedł przez życie. Z sercem na ramieniu. Przyjaźń z nim do łatwych nie należała. W końcu ostatecznie zerwał kontakty ze Stedem, kiedy ten podobno „ukradł” mu tytuł „Białej lokomotywy” (ślad tego zerwania widoczny jest we wspomnianej piosence, w która w późniejszych wersjach brzmiała następująco: „Ruszaj się głowo, idziemy do słońca….”).

Kiedy jeszcze „szorstka” przyjaźń obu poetów trwała Stachura tak pisał o Milczewskim: „Pociągiem do Wrocławia 15.27 dwie i pół godziny jazdy. Padał śnieg, deszcz i grad. Wiatr porywisty. O 18.00 Klub Nauczycielski na Placu Grunwaldzkim. Wieczór Bruna. Wspaniałe wiersze Bruna jedyny „zarzut" - naciąganie rzeczywistości do własnego obrazu świata w tych wierszach. Przesada z tymi nożami. Ataki potem na Bruna ze strony nauczycieli. Zabrałem głos. Mówiłem. Jak zwykle nie miałem z kim rozmawiać. Ciężko jest cofać się z miejsca, skąd się jest, do siódmej klasy szkoły powszechnej. Bruno pokazuje „chwali" się po wieczorze kwitkami, nakazami kolegium. Nie podoba mi się to. Ciągle to samo. Ciągle to granie na jednej strunie. Ale co zrobić? Zaprasza mnie do P. Biorę adres, choć wiem, że nie pojadę”. A jeszcze kiedy indziej tak: „Z Brunem skoczyliśmy na poboki, do miejscowości Kłódka, gdzie Osa i „Bar nad Osą". Po wielu straszliwych dniach i nocach samogryzienia się, samozżerania się nawiedził mnie przepastny apetyt, co było jedną z oznak, z tych raczej nieomylnych, że może udać mi się kolejne zmartwychwstanie. Bruno zjadł gigant-golonkę, a ja, jak jeden głupkowaty, cztery talerze wołowych flaków. Potem zakupiliśmy butelkę wina i udaliśmy się nad rzekę. Rozsiedliśmy się na łące, przy śluzie z mostkiem i było tak jak powinno być. Wrześniowe sioneczko grzało nasze kości, blask głaskał po rysach, pasły się krowy, kwitły wysokie mimozy, na drugim brzegu trzyosobowa rodzina zajęta była bez reszty myciem i pucowaniem szyb i blachy samochodu, czyli „oczka w głowie", huczała woda jak wielkie roje os, ale nie przeszkadzając naszym z rzadka rzucanym do siebie słowom, nie wyrywaliśmy sobie butelki, przekazywaliśmy ją sobie najserdeczniej i naprzemianlegle z rąk do rąk, w powietrzu snuła się niesamowita, wstrząsająca łagodność”.

Milczewski-Bruno do śmierci zachowywał bezkompromisową postawę wobec wszelkiej prominencji pseudointelektualistów i „profesorków”, czym śmiertelnie zraził do siebie m.in. Artura Sandauera. Towarzyszyła mu „czarna legenda” poety przeklętego, który pomimo swojego wykształcenia pracował przede wszystkim w przemyśle rolniczo-spożywczym, najpierw jako fermentator w wytwórni tytoniu, agronom, ogrodnik-kwiaciarz, instruktor poradnictwa żywieniowego w mleczarni, inspektor plantacyjny w centrali nasiennej, klasyfikator żywca. W końcu osiadł na etacie w „Faktach”, do których pisał swoje reportaże. Z tego okresu pochodzi anegdota, jak to spędzony z innymi literatami do jednego z PGR-ów pod Inowrocławiem - w trakcie niekończącego się czytania przez dyrektora referatu na temat własnych osiągnięć nie wytrzymał i powiedział: "Gruby! Skończ wreszcie gadać, tylko pokaż te świnie!". Nastąpiła konsternacja, aż wreszcie ktoś chcący ratować sytuację powiedział, że jak się nie uspokoi, to go zamkną do chlewa. Na co Bruno odpowiedział, że tam na pewno będzie ciekawsze towarzystwo...

Nie interesowało go życie literackie według ściśle urzędniczych nakazów i formuł. We wniosku o członkostwo w Związku Literatów Polskich miał napisać: „Jednocześnie informuję, że jako członek ZLP będę pisał wyłącznie siebie”.

Ryszard Milczewski-Bruno, autor m.in. „Poboków” i „Nie ma zegarów” zginął tragicznie 17 maja 1979 roku podczas drugiego dnia Toruńskiego Maja Poetyckiego. Grupa literatów pojechała autobusem do Nowej Wsi Szlacheckiej, gdzie ZSP w zlokalizowanym tam pałacyku miało swój ośrodek kulturalno-szkoleniowy. Kilku z nich wraz z Brunem udało się nad jezioro po drodze kupując kilka butelek wina. Milczewski rozebrał się i wszedł do chłodnej tafli. Było ciepło, ale nie upalnie. Bruno zaczął płynąć i w pewnym momencie krzyknął: „Kochani, ja już nie mogę!”. Zaraz potem zniknął pod wodą. Skoczyło za nim dwóch kolegów, ale nie znaleźli go. Dopiero pod wieczór rybacy przeszukujący dno kotwiczką wyłowili jego ciało.

Czy to poeta pogrążył się w gorzkim jeziorze, czy raczej jego gorycz je wypełniła? Któż dzisiaj to może wiedzieć?

Premiera literacka SPP Oddziału w Łodzi – książka Victora Ficnerskiego

 

Nakładem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi i Domu Literatury w Łodzi ukazała się drukiem książka Victora Ficnerskiego [kradłem od wszystkich].  Książka ukazała się w ramach serii Szumy, zlepy, ciągi, tom 75.

Wspominaliśmy Andrzeja Strąka…

W Domu Literatury w Łodzi przyjaciele, koleżanki i koledzy, znajomi, członkowie rodziny wspominali Andrzeja Strąka, zmarłego w sierpniu poetę, twórcę i dyrektora tej szacownej literackiej instytucji. O Andrzeju opowiadali jego długoletni przyjaciele Lucyna Skompska i Jerzy Jarniewicz oraz Rafał Gawin. Andrzeja Strąka wspominały również osoby spośród licznie zgromadzonej publiczności. Ponieważ Andrzeja znałem siedemnaście lat, ja również pozwoliłem sobie przytoczyć kilka anegdot. Wieczór, który odbył się 3 października uświetnił występ zespołu Agnellus. Grupa zagrała kilka utworów do tekstów napisanych przez Andrzeja. O tym, że Go wszystkim nam bardzo brakuje nie będę opowiadał, bo to jest oczywiste.