czwartek, 30 grudnia 2021

Za mną – tomaszowski palimpsest poetycki (1)


Za mną eklektyczna willa rodu Landsbergów z 1900 roku, która wszystkim  mieszkańcom Tomaszowa Mazowieckiego jest doskonale znana jako siedziba Powiatowego Urzędu Pracy (PUP funkcjonował w niej do 2019 roku). Dzieciństwo spędziła w niej Joanna Kulmowa, wnuczka Aleksandra i Eleonory Landsbergów, poetka, prozaiczka, aktorka, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży, reżyserka, przyjaciółka Wisławy Szymborskiej.

Willa posiadała taras, na którym poetka w gorące letnie dni oglądała albumy Kossaka. W te chłodne, czas spędzała w zalanym słonecznym światłem salonie z rozłożonym na podłodze ogromnym dywanem i stojącym na nim fortepianem. Za budynkiem rozciągały się tereny fabryczne należące do jej dziadka. Landsbergowie byli elitą, dzięki której nie tylko gospodarczo, ale też kulturalnie rozwijało się miasto. W tej właśnie willi przy ulicy Gustownej (dziś to ulica Konstytucji 3 Maja) koncertował dla rodziny Landsbergów Artur Rubinstein (najprawdopodobniej w roku 1910 lub 1912).

Joanna Kulmowa wyjechała z Tomaszowa podczas II wojny światowej (willę przejęli Niemcy, organizowano w niej bale, na których bywał Hans Frank), ale do wspomnień z dzieciństwa powracała w swojej poezji opisując Tomaszów Mazowiecki jako niezwykłą wyspę. Rodzinie Landsbergów udało się przeżyć okupację, ale po wojnie pozostał im jedynie dywan i fortepian ze wspomnianego już wcześniej salonu. Instrument zachował się do dzisiaj i obecnie znajduje się w Państwowej Szkole Muzycznej.

 

 

Od debiutu w 1954 roku Joanna Kulmowa wydała 47 tomików poetyckich, 39 sztuk teatralnych, 27 librett operowych.  W 2013 roku poetka została Honorową Obywatelką Tomaszowa Mazowieckiego. O tytuł dla Joanny Kulmowej wniosek złożyło Towarzystwo Przyjaciół Tomaszowa, podkreślając jej związki z miastem nad Pilicą. Odebrała go osobiście podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej. Joanna Kulmowa zmarła 17 czerwca 2018 roku w wieku 90 lat.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz