Życie wewnętrzne (37)

„(…) Ale po co poeci w obecnym czasie – choćby nijakim czy też byle jakim? Ależ po nic – to pierwsza pozytywna odpowiedź, która wcale jeszcze nie świadczy źle o czasie, w którym żyjemy (nie biorę tutaj pod uwagę czasu w najaktualniejszym wymiarze historycznego, a więc również spekulatywnych wyobrażeń przedstawiających poetę Rafała Wojaczka jakby potencjalnie szczęśliwszego dzisiaj niż kiedyś). Poeta jest nieużyteczny, nawet jeśli słowa w poezji rzeczywiście w większym stopniu działają, niż znaczą. Ponieważ słowa w poezji potrafią czasem zagadkowo działać, również dzięki metafizycznej tradycji oznaczania rzeczy z nami niewspółmiernych, poezja nieobliczalnie pojawia się we wszystkich dostępnych słowu rejonach, a poeta – siłą rzeczy – prosi się o możliwą użyteczność. W wierszu Rafała Wojaczka pod tytułem Prośba znajdujemy piękną reductio ad absurdum tej nieuniknionej sytuacji, może nawet coś, co można by nazwać reductio ad horrendum:

Niezwykły jest ten melanż retoryczny w którym z jednej strony słyszymy mocno zgłaszaną prośbę o pomoc (wyrażoną w sposób szczególnie dramatyczny, bo akcentujący desperacką formułę „zróbcie coś ze mną”), a z drugiej zaczepną i niezłomną ironię, druzgocącą wszystkie użytki jako stracone zachody życia nieprawdziwego. A przecież poetów należy używać, bo poeci, jeśli pozostawić ich sobie, odpadają od wszystkich spraw. Używając poetów, można ich – zapewne wbrew im samym – uchronić od tego, co znajduje się po drugiej stronie spraw. Ale dlaczego poeci tak samobójczo odpadają od spraw? Skąd taka fatalna skłonność? Czy dlatego, że są to sprawy marne? Czy dlatego, że zaprząta ich właściwie coś innego? Co zaprząta poetów? Poezja? Z pewnością nawet nie poezja, bo poezja – jako dystyngowana nazwa, czyli pewna renoma, instytucja i wartość – mieści się pośród użytecznych znaczeń. Co i jak taki poeta, jak Rafał Wojaczek, może nam powiedzieć o poezji? (…).

Andrzej Sosnowski Najryzykowniej [w:] W kronice skóry…Recepcja twórczości Rafała Wojaczka w XXI wieku. Instytut Mikołowski, Mikołów 2023.