Instytut Mikołowski
zaprasza na spotkanie poświęcone
książce
Bruno Schulz
Szkice krytyczne
(wyd. słowo/ obraz/ terytoria, 2017)
W spotkaniu udział wezmą:
prof. Paweł Dybel
i
Jan Gondowicz
Prowadzenie:
Maciej Melecki i Krzysztof Siwczyk
9. 03. 2018
godz. 18
Paweł
Dybel - Pracuje w Instytucie Filozofii i
Socjologii PAN w Warszawie oraz na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie jako
profesor zwyczajny. Główne obszary jego badań to psychoanaliza, hermeneutyka,
post-strukturalizm, filozofia polityczna, literatura współczesna. Stypendysta Fundacji im.
Alexandra von Humboldta, Thyssen Stiftung, DAAD, DFG, The Mellon Foundation,
The British Academy i Fundacji Kościuszkowskiej. Prowadził m.in. wykłady i seminaria na uniwersytetach
w Bremie, Berlinie, Siegen, Manchesterze, Londynie i Buffalo. Trzykrotnie
nominowany do Nagrody im. Jana Długosza. Najbardziej znane publikacje: Ziemscy, słowni, cieleśni.
Szkice o współczesnej polskiej poezji (1988), Dialog i represja. Antynomie
psychoanalizy Zygmunta Freuda (1995), Freuda sen o kulturze (1996), Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce
Hansa-Georga Gadamera (2004), Zagadka „drugiej płci”. Spory wokół
różnicy seksualnej w psychoanalizie i w feminizmie (2006), Okruchy Psychoanalizy (2007), Dylematy demokracji (2015), Psychoanalytische Brocken. Philosophische
Essays (2016), Psychoanaliza – ziemia obiecana? (2016).
Jan
Gondowicz - Polski krytyk literacki, tłumacz i
wydawca. Rodowity Warszawiak. Absolwent UW
(polonistyka).Publikował w ogromnej ilości czasopism, m.in. w:
"Filmie", "Kinie", "Playboyu",
"Przekroju" i "Tygodniku Powszechnym".Prywatnie miłośnik
kotów, królików miniaturek i skoczków pustynnych. Wybrane publikacje:
"Warszawiacy jak leci. Czyli wszystko, co chcielibyście wiedzieć o
Warszawie ale boicie się zapytać" (praca zbiorowa, Wydawnictwo CiS, 1997),
"Jerzy Nowosielski" (Edipresse Polska, 2006), "Jerzy Duda-Gracz
(1941-2004)" (Edpipresse Polska, 2006), "Bruno Schulz (1892-1942)
(Edipresse Polska, 2007), "Zoologia fantastyczna uzupełniona"
(Wydawnictwo CiS, 2007), "Perec - instrukcja obsługi" (praca
zbiorowa, Korporacja Ha!Art, 2010) "Paradoks o autorze" (Korporacja
Ha!Art, 2011, w przygotowaniu).
O
książce:
Szkice krytyczne Brunona Schulza zawierają wszystkie zachowane
teksty krytyczno-literackie, dzięki czemu książka ta – w takiej oto postaci -
staje się bez mała absolutnym wydarzeniem literackim. Pierwsze tak obszerne
wydanie wszystkich utworów Schulza – jako autora tekstów teoretycznych,
krytycznych i recnezenckich - gromadzi imponujący konglomerat krytycznej i auto
refleksyjnej aktywności myśli autoraSklepów cynamonowych, tworząc
automatycznie szeroki kontekst dla jego głównych dzieł, ale także przynosi niezwykle
bogate spektrum jego fascynacji literaturą jemu współczesną. Gros szkiców i
recenzji pochodzi wszak z okresu najżywszej, wzmożonej fazy jego kreacji
literackiej, powstających jednocześnie względem opowiadań z Sanatorium
pod klepsydrą i opowiadań, które nie znalazły już miejsca w odrębnym
tomie. Mnogość recenzji z książek autorów polskich i zagranicznych - niekiedy
doskonale znanych (Nałkowska, Kuncewiczowa, Breza, Kafka, Aragon, Mauriac,
Vogel) lub częściowo bądź całkowicie zapomnianych (Ostenso, van Haardt, Gino) -
mieści teksty kanoniczne, wielokrotnie już publikowane w wydaniach książkowych
Schulza (Mityzacja rzeczywistości, Fredydurke, Aneksja
podświadomości, List do St. I. Witkiewicza) obok prac
kompletnie nieznanych współczesnemu czytelnikowi, dobytych z czeluści
pierwodruków w przedwojennych pismach. Dystynkcją charakteru pisma krytycznego
Schulza jest – w większości przypadków – intensywna wnikliwość w odczytywaniu i
rozszyfrowywaniu sensów omawianych powieści, tomów wierszy lub społecznych czy
artystycznych zjawisk, przybierająca niekiedy postać luźnych, olśniewających
dywagacji (Wędrówki sceptyka, Powstają legendy),
traktatowego tonu (Mityzacja rzeczywistości), wysublimowanego,
estetycznego toku narracji (Tragiczna wolność) czy sprawozdawczej, nieco
suchej relacji z akcji powieści (Dzwony Bazylei). Schulz - krytyk jest
niewątpliwie wieloraki: każdorazowo odmienny, niekryjący się ze swymi
preferencjami, silnie empatyzujący z bliskimi mu autorami, wreszcie - otwarty
na odmienne wobec niego style i formy literackiej narracji. Przynosi to dość
pokaźną sumę – niekiedy schowanych lub mimowolnie ujawnianych – odautorskich
konstatacji na temat absorbujących zagadnień natury filozoficzno - estetycznej,
przechodzących we własne creda lub auto da fe: (…) Dno mitu musi
komunikować z niezrozumiałym i przedsłownym, jeśli ma pozostać żywe, tkwić
korzeniami w ciemnej ojczyźnie mitycznej. Ciemność mitu i ostra wyrazistość
aktualnej historii: między Scyllą a Charybdą tych raf musiał przeprowadzić
poeta swój okręt. Lub: Pozytywizm jest religią czasów, które
nie doznały wielkości. Bo wielkość rozsiana jest skąpo w planie
świata, jak odruzgi szlachetnego metalu w milach głuchego kamienia.
Niewiara w wielkość wrodzona jest duchowi ludzkiemu. Jest w nas jakiś
duch małości, który rozdrabnia, ryje, podgryza, kruszy, aż póki
nie rozdrobi, nie rozniesie, nie przeryje skały wielkości.
To jest nieustanna, żarliwa, podziemna praca małości. Ażeby zrozumieć,
musi człowiek pomniejszać. Pasja rozumienia, asymilacji jest elementarną siłą,
automatyczną funkcją ludzkości. Tak przegryza się ona przez wielkość,
niszcząc ją. Historia pełna jest mrowisk i gruzów − wystygłych kopców
wielkości. Psychologia − to przeciętność, to wiara w uniformizm,
w szare prawo mrówki. Widać wyraźnie w tych enucjacjach, jak
dalece i wielorako myśl Schulza grawitowała w otchłanność świata z jednej
strony opartego na potrzebie nieustannej rekapitulacji mitu, jako
fundamentalnego składnika, a z drugiej, zmierzającego ku formatowaniu człowieka
- wtłaczanego w ciasne ramy dyktatu konkretnej użyteczności oraz opresyjnej
funkcjonalności - jako naczelnych zasad współczesności.
Maciej Melecki
Instytut Mikołowski
ul. Jana Pawła II 8/ 5
Mikołów
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz