Instytut Mikołowski zaprasza na spotkanie poświęcone
premierze nieznanej powieści Witolda Wirpszy Sama niewinność (Wyd.
IM, 2017). Udział wezmą: prof. Dariusz Pawelec (redaktor tomu) i prof. Adam Poprawa. Prowadzenie: Maciej Melecki.
10. 11. 2017, godz. 18.00
O książce:
„Sama niewinność” – taki tytuł nosi powieść ukończona w roku 1975 przez
Witolda Wirpszę, ostatnie duże prozatorskie dzieło pisarza, dotąd nie ogłoszone
drukiem. Jej maszynopis odnalazł w Bibliotece Muzeum Polskiego w Rapperswilu w
Szwajcarii profesor Dariusz Pawelec z Uniwersytetu Śląskiego (edytor także
innych dzieł Wirpszy), który przygotował dzieło do druku i opatrzył posłowiem.
Powieściowa akcja rozgrywa
się pod koniec lat 50. w PRL-owskiej rzeczywistości. Zapis spotkań pary
głównych bohaterów: „socjalistycznego milionera” (przedstawiciela tzw.
„czerwonej burżuazji”) i studentki socjologii rozwija się w duchu
psychothrillera, stając się przy tym pretekstem do odsłaniania grozy i absurdów
ówczesnej rzeczywistości. Co ważne, nie jest to powieść, której lekturę
ogranicza wymiar historyczny. Zarówno nowoczesny zdialogizowany język, dowcip,
ironia, jak i wciąż aktualne przesłanie, mają charakter uniwersalny.
Niezliczone barwne anegdoty, zapisy zeznań i donosów, stają się podstawą
paraboli, opowiadającej o kłamstwie i strachu. Ujawniane są tu stałe mechanizmy
zawłaszczania Państwa przez polityków. Groteska Wirpszy, w opinii Przemysława
Czaplińskiego, pokazuje jak komunizm „kusił społeczeństwo ofertą niewinnej
demoralizacji (ważne okaże się tu połączenie seksu z gospodarką)”. Świat
powieści, według krytyka, jest „zarazem groźny i śmieszny, obrzydliwy i
żałosny”.
Publikacja „Samej
niewinności” uzupełnia obraz polskiej literatury emigracyjnej. Witold Wirpsza
(ur. 1918), wybitny poeta kojarzony z „lingwizmem”, znakomity tłumacz z
niemieckiego (np. „Doktora Faustusa” Tomasa Manna), po publikacji za granicą
eseistycznej, legendarnej już książki „Polaku, kim jesteś?” (1971), musiał
pozostać na emigracji. Zamieszkał w Berlinie Zachodnim, gdzie zmarł w roku
1985. Instytut Mikołowski od 2005 r. wydaje dzieła Wirpszy. Powieść Sama
niewinność jest piętnastą pozycją w edytowanej kolekcji dzieł
zebranych pisarza.
WITOLD WIRPSZA - ur. 4.12.
1918 r. w Odessie, zm. 16.09. 1985 w Berlinie, gdzie został pierwotnie
pochowany (obecnie grób pisarza znajduje się w Warszawie przy. ul.
Wałbrzyskiej). Poeta, prozaik, krytyk, tłumacz z j. niemieckiego. Mąż Marii
Kureckiej. Szkołę średnią ukończył w Gdyni (1936). Debiutował poetycko w „Kuźni
Młodych” (1935). Studiował na Wydziale Prawa UW oraz, równocześnie, pianistykę
w Wyższej Szkole Muzycznej. We wrześniu 1939, po obronie Oksywia, osadzony w
oflagu Neubrandenburg, następnie w Grossborn. Po wojnie zamieszkał w Krakowie,
gdzie w roku 1945 odbył debiutancki wieczór autorski. W latach 1947-1956
mieszkał w Szczecinie. W latach 1956-57 pracował w redakcjach „Po prostu” i
„Nowej Kultury” w Warszawie. Po pobytach na stypendiach w Berlinie (1967-68 i
1970) oraz w Lucernie (1970) zamieszkał w roku 1971 w Berlinie Zachodnim. Po odmowie
przedłużenia paszportu w roku 1972 podjął wraz żoną decyzję o emigracji. Autor
wielu zbiorów poezji, książek eseistycznych, a także zbiorów opowiadań i
powieści: Na granicy (1954), Stary tramwaj i inne
opowiadania (1955), Pomarańcze na drutach (1964), Morderca (1966), Wagary (1970).
Instytut Mikołowski
ul. Jana Pawła II 8/ 5
Mikołów
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz