W wielu językach

Koncert Karoliny Cichej i Barta Pałygi „Wieloma językami”, który odbył się wczoraj na scenie sali widowiskowej SCh „TOMY” w Tomaszowie Mazowieckim, stanowi przykład wzorowej współpracy pomiędzy podmiotami wywodzącymi się pozornie z zupełnie odmiennych światów – lokalnej przedsiębiorczości, samorządu i organizacji pozarządowej. Odmiennych tylko pozornie, jeśli zważyć, że za każdym z nich stoją konkretni ludzie zainteresowani upowszechnianiem kultury, dzięki którym jest możliwe zaprezentowanie szerszej publiczności pozornie niszowej artystki, mającej do zaproponowania coś znacznie więcej niż tylko powielanie komercyjnego modelu działalności artystycznej opartej na popularnej „chałturze”. Z całą odpowiedzialnością to piszę, ponieważ ryzyko frekwencyjnej klapy, które zawsze towarzyszy przedsięwzięciom artystycznym bez grilla w roli głównej, i tym razem szczęśliwie nas ominęło. Karolina Cicha i Bart Pałyga podczas tomaszowskiego koncertu zaprezentowali wybrane utwory z programu pt. „Wieloma językami”, na który składają się tradycyjne pieśni w językach mniejszości zamieszkujących województwo Podlaskie. „Wieloma językami” to mozaiką pieśni w niekiedy już zanikających językach: w jidysz, w języku Cyganów nizinnych, po białorusku, rosyjsku, litewsku, ukraińsku, czy w języku tatarskim. Niechętnie, aczkolwiek muszę w tym miejscu użyć niezwykle popularnego w mediach określenia „multi-kulturowy”, bo taki też jest żywiołowy repertuar dwojga artystów oparty na ich charyzmie, ekspresji muzycznej oraz na doświadczeniach zdobytym we wcześniejszych  przedsięwzięciach związanych z muzyką etniczną, archaiczną   i rockową. Dominowały aranżacje oparte na łączeniu nowoczesnych technik samplingu czy loopu z brzmieniami instrumentów etnicznych, takich jak m.in. morinhuur i drumla. Koncert nawiązuje do tradycji Podlaskiego – regionu, z którego pochodzi Karolina Cicha. Podlaskie – pogranicze Wschodu i Zachodu, jeden z najbardziej zróżnicowanych regionów w Polsce pod względem kulturowym i etnicznym. Oprócz Polaków tereny te zamieszkują Białorusini, Litwini, Ukraińcy, Rosjanie, Tatarzy, Cyganie. Przed wojną mieszkali tu i tworzyli Żydzi. Wierzy się tu wieloma religiami, mówi wieloma językami, nie dziwi fakt, że to właśnie tu zrodziła się idea Esperanto - w tym wielokulturowym środowisku wychowywał się Ludwik Zamenhof (i też w tym właśnie języku zabrzmiał jeden z bisów). Warto wspomnieć, że projekt „Wieloma językami” zwyciężył na tegorocznym Festiwalu Folkowym Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. To krótki koncertowy przerywnik w planach związanych z upowszechnianiem twórczości Juliana Tuwima za pomocą muzyki, który jednak swoją wielokulturowością wpisuje się poniekąd w jej aurę – wszak poeta spędził dzieciństwo i młodość w Łodzi oraz w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, a więc w miejscach zamieszkiwanych w tamtych czasach przez co najmniej cztery narodowości. 

Karolina Cicha i Bart Pałyga, Sch "Tomy" Tomaszów Mazowiecki, 10.10.2013 r.